De Antwerpse sterpsychiater Dirk de Wachter ziet de westerse wereld en zichzelf als een psychiatrisch patient. In een interview in de Gazet van Antwerpen vertelt de psychiater over wereldbeeld en zijn zijn missie psychiatrie toegankelijk te maken voor iedereen.
Dirk De Wachter: Een patiënt is borderline als hij vijf van negen mogelijke symptomen heeft. Als hij niet alleen kan zijn, agressief is, stemmingswisselingen of chronische gevoelens van zinloosheid en leegte heeft. Lange tijd was dat een obscuur verschijnsel, maar vandaag is borderline de diagnose die psychiaters het vaakst stellen. Op een mooie dag keek ik door het raam en dacht ik: tiens, die diagnose is perfect toepasbaar op onze samenleving. Eenzaamheid, gevoelens van nutteloosheid, agressie: dat is de wereld waarin wij leven.
Is die wereld dan ziek?
Dan heeft die wereld een probleem. Het is natuurlijk niet zo dat iedereen individueel plots borderline is, maar onze westerse, grootstedelijke wereld is dat wel. Zou het niet kunnen dat een psychiatrische diagnose heel veel zegt over onze tijd? Dat psychiatrische patiënten gevoelige wezens zijn die de problemen van de wereld vertegenwoordigen? Dat zij geen rare mensen zijn die apart staan, maar vertellen waar het echt om gaat?
Wat je vaak ziet bij patiënten is dat ze geen ziekte-inzicht hebben. Ze zeggen: ik mankeer niks, laat mij gerust. Onze maatschappij heeft volgens mij geen ziekte-inzicht, denkt dat alles oké is. De restaurants zitten vol, we vliegen elke dag vanuit Zaventem de wereld rond. Er is een soort zelfgenoegzaamheid die ik graag wil doorbreken. Op zijn minst moet de maatschappij durven nadenken over haar problemen.
Terreur, past dat bij borderlinetijden?
Helemaal. Agressie was het symptoom waarover ik nogal voorzichtig was in Borderline Times (zijn succesboek uit 2012, red.). Onze samenleving is toch nogal veilig, dacht ik toen ik het vijf jaar geleden schreef. En toen kwam het naar boven, in de vorm van terreur. Dat is onvoorspelbare agressie, he. De onvoorspelbaarheid die zo eigen is aan borderline. Plots gaat iemand door het lint, onvoorzien, oncontroleerbaar.